روابط فرهنگی ایران و مصر در عصر پهلوی

ایران و مصر به عنوان دو کشور محوری جهان و دو حوزه اصلی تمدن شرق، از دیرباز با یکدیگر ارتباط داشته و در پیشبرد تاریخ و تمدن بشری نقشی بسیار تعیین کننده ایفا کرده اند. نتایج پژوهش های موردی نشان می دهد که مهمترین زمینه های تاثیر فرهنگی ایران باستان و مصر کهن، به دنبال حاکمیت پادشاهان ایرانی بر مصر و گسترش مناسبات سیاسی و اجتماعی و معماری در پیش از ظهور اسلام و عهد باستان تا دوران پهلوی بوده است. پس از ظهور اسلام نیز نفوذ تدریجی این دین و حضور متفکران و دانشمندان ایرانی و مصری در سرزمین یکدیگر، سبب گسترش تعاملات و خلق چشم اندازهای فرهنگی ویژه در هر دو کشور گردیده است. یکی از مهمترین زمینه های تاثیر فرهنگی ایران بر تحولات سیاسی مصر، طی دو قرن اخیر، سیدجمال الدین اسدآبادی بود که سال ها در کشورهای اسلامی به ویژه مصر، از طریق تدریس در جامع الازهر و انتشار روزنامه، به نشر افکار آزادی خواهی و اسلامی پرداخت و در بیداری مسلمانان مصر نقش عمده ای ایفا کرد. در دوران پهلوی، روابط رجال سیاسی، فرهنگی و روشنفکران ایران و مصر در قالب همکاری و تعامل گسترده با جمعیت اخوان المسلمین و تاسیس دارالتقریب بین المذاهب اسلامی در گسترش روابط فرهنگی دو کشور ایران و مصر که از کانونهای مهم اسلام در جهان محسوب می شوند، نقشی بی بدیل داشته است.هدف از این نوشتار پاسخگویی به این سوال است که ایران و مصر به عنوان دو کشور برخوردار از هویت فرهنگی ویژه در عصر پهلوی اول و دوم، چه تاثیری بر فرهنگ یکدیگر داشته اند؟ این کار به روش تاریخی و با رویکرد توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر منابع کتابخانه ای صورت پذیرفته است.